Сивцев Василий Тарасович
(22.12.1933 – 11.05.2019)
Саха норуодунай поэта, тылбаасчыт, публицист, литератураны ырытааччы, 1985 с. ССРС суруйааччыларын союһун чилиэнэ, РФ уонна СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, литератураҕа Иван Гоголев – Кындыл, суруналыыстыкаҕа А.П. Илларионов ааттарынан бириэмийэлэрин, “Гражданскай килбиэн” бэлиэ хаһаайына.

Оо, сайаҕас сахам тыла тыыннаах хааллар
Күн-дьыл көмүс күрүлгэнин туораан,
Ытык дьонун умнубакка санатан.
Василий Сивцев

Василий Тарасович Сивцев 1933 с. ахсынньы 22 к. Боотулуу нэһилиэгэр Көтөрдөөх учаастагар төрөөбүтэ. Оҕо сааһа Дьаҕыры алааска эһээлээх эбэтигэр ааспыта. Боотулуу 7 кылаастаах оскуолатын кэнниттэн Дьокуускай к. 2-с №-х оскуолатыгар үөрэммитэ. 1959 с. СГУ саха салаатын ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрбитэ. Дьокуускайга кинигэ кыһатыгар уус-уран литература редакторынан үлэлии сылдьан, тыа сирин олоҕун, дьонун-сэргэтин, айылҕатын билэр баҕаттан Уус-Алдан оройуонугар Дүпсүн нэһилиэгэр учууталлыы тахсыбыта. Онтон салгыы республика хотугу улуустарынан (Дьааҥы, Булуҥ, Абый) оскуолаларыгар завуһунан, директорынан, Үөһээ Бүлүү оройуонугар Сургуулук, Ороһу, Тойоку, Боотулуу оскуолаларыгар учууталынан үлэлээбитэ. Кэнники сылларга Культура министерствотыгар, Норуот айымньытын дьиэтигэр методиһынан, «Кыым» хаһыат редакциятыгар бастаан корреспонденынан, онтон культура отделын сэбиэдиссэйинэн уонна Саха сиринээҕи кинигэ издательствотыгар уус-уран уонна оҕо литературатын редакциятын сэбиэдиссэйинэн айымньылаахтык үлэлээбитэ. Кэлин СР Суруйааччыларын сойууһун исполкомун эппиэттиир сэкирэтээринэн үлэлээбитэ. Сэбиэскэй Сойуус суруйааччыларын уонна норуоттар икки ардыларынааҕы суруйааччылар союзтарын ХII съезтэрин делегата.
Кини айар үлэтин аартыга Боотулуу оскуолатыгар учуутал П.С. Прокопьев тэрийбит «Сардаҥа» литературнай түмсүүттэн саҕаламмыта. Бастакы лирическай “Надежда” хоһооно 1954 с. «Эдэр коммунист» хаһыакка бэчээттэмитэ. Ити кэмтэн ыла кини хоһоонноро, литературнай-критическэй бэлиэтээһиннэрэ, атын да матырыйааллара республика сахалыы, нууччалыы таһаарыыларыгар элбэхтик бэчээттэннилэр. 1961 с. хоһооннорун бастакы хомуурунньуга «Үрүҥ былыттар» бэчээттэмитэ. Барыта отучча кинигэлээх, ону таһынан уон тылбаастаабыт, сүүрбэччэ хомуйан таһаарбыт кинигэлэрдээх. Поэт оҕолорго аналлаах айымньылары эмиэ суруйбута. “Сонеттар” 7 – 11 кылаастарга үөрэнэр кинигэ, “Улуу мөккүөр” улахан уонна орто саастаах оскуола оҕолоругар поэма, Италия суруйааччыта Дж. Родари “Чипполино мүччүргэннээх сырыылара” айымньытын сахалыы тылбаастаабыта туспа кинигэнэн тахсыбыта. Эбээн поэттарын хоһооннорун В. Баргачаан “Хобо”, А.Кривошапкин “Өбүгэм сирэ” кинигэтин сахалыы тылбаастаан ааҕааччыга тиэрдибитэ., Нуучча биллиилээх поэта Илья Фоняков В. Сивцев 141 сонетын нууччалыы тылбаастаабыта “Касанье солнца” кинигэнэн 2004 с. бэчээттэммитэ.
В.С. Сивцев хоһоонноругар композитордар В.Ксенофонтов, Е.Неустроев, мелодистар Д.Данилов, В.Никаноров, А. Варламова, о.д.а. ырыаны суруйбуттара норуот сэҥээриитин ылбыттара. Надежда Докалова муусукатыгар “Бэлэхтиэм эйиэхэ күөх сааһы” диэн ырыатын СӨ народнай артыыһа Альбина Борисова Кремль сценатыгар ыллаабыта.
Поэт Василий Сивцев 2000 с. “Күрүлгэн” сонеттарын кинигэтин бэчээттэппитэ. Кинигэҕэ барыта 454 сонет киирбит. Бу саха литературатын биир дьикти ураты ситиһиитэ буолар. Поэт сонетка эдэр сааһыттан холоммут, ол эрээри ордук 90-с сылларга дьаныһан, үлүһүйэн туран үлэлээбит.
Василий Сивцев 1994 с. Үөһээ Бүлүү оройуонугар аан бастаан суруйааччы сойууһун билиэтин ылбыт поэт Г. И. Поскачин үтүө аатын үйэтитэр сыалтан, поэт 1930-с сылларга Москваҕа тахсыбыт хоһооннорун кинигэлэрин холбоон уонна архыыптан матырыйаал хомуйан “Айылҕа уһуктуута” кинигэни бэчээттэппитэ.
Василий Тарасович кэлиҥҥи суруйууларыгар саха литературатыгар уһулуччулаах суолу-ииһи хаалларбыт суруйааччы доҕотторун туһунан икки чаастаах “Күнүм киэһэрэн эрдэҕинэ”, “Ураты дьылҕалаахтар” диэн уонна онтон да атын ахтыы-эссе кинигэлэрин бэчээттэппитэ. 2018 с. “Дьоллоох тыл буолан…” – бу кинигэҕэ поэт өр сылларга бииргэ алтыспыт суруйааччыларын, доҕотторун туһунан истиҥ иһирэх ахтыылара, саха литературатын туһунан анаарыылара, ытыктыыр дьонугар анабыл хоһоонноро хомуллан киирбиттэр.
Василий Тарасовичка 2013 с. бэс ыйын 29 к. Үөһээ Бүлүү улууһун И. Бараахапка анаммыт үбүлүөйдээх ыһыаҕар Ил Дархан Е.А. Борисов хоһоон форматын чочуйууга, араас омуктар литературалара хардарыта байытыһыыларыгар, норуоттар доҕордоһууларын бөҕөргөтүүгэ сүҥкэн кылаатын уонна үгүс сыллаах таһаарыылаах үлэтин иһин “Народнай поэт” бочуоттаах ааты бигэргэтэр бэлиэни – кыһыл көмүс чаһыыны, грамотаны үөрүүлээх быһыыга – майгыга туттарбыта.
2018 с. 85 сааһын туолар үбүлүөйдээх күнүгэр Дьокуускай куоракка “Гражданскай килбиэн” бэлиэ туттарыллыбыта.
В.Т. Сивцев Үөһээ Бүлүү улууһун уонна Боотулуу нэһилиэгин ытык киһитэ. Кини таһаарыылаах үлэтэ ССРС, РФ 20-тэн тахса үбүлүөйүнэй мэтээллэринэн, араас бэлиэлэринэн, үгүс ахсааннаах Бочуотунай грамоталарынан бэлиэтэммитэ.
Көмүс уҥуоҕа поэт баҕатынан төрөөбүт Боотулуутугар хараллан сытар.
Суруйааччыны үйэтитии үлэтигэр «Күн санаам баарын тухары» (авт. Саввинова Е.П., Адамов А.Г.) документальнай киинэ уһуллубута. Улуус киинигэр В. Сивцев аатынан уулусса, төрөөбүт нэһилиэгэр өйдөбүнньүк бэлиэ баар.