Тохсунньу 25 күнүгэр Василий Григорьевич Монастырев, Үөһээ Бүлүү оскуолатыгар Саха сирин государственнай уонна политическай деятелин, Саха АССР-ы төрүттээччилэртэн биирдэстэрин Исидор Бараховы үөрэппит бастакы учуутал, төрөөбүт күнэ.

Норуот киэҥ эйгэтитигэр үөрэҕи, сырдыгы тарҕатыспыт учуутал умсулҕаннаах үлэтин кэрэ түмүктэрэ үйэлэртэн үйэ тухары умнуллубат, өбүгэлэр өйдөрүттэн өлбөөдүйбэт. Оннук үтүө өйдөбүлү хаалларбыт дьоннортон биирдэстэрэ Василий Григорьевич Монастырев учуутал буолар.

Кини Мэҥэ улууһугар Мэҥэ-Хаҥалас Мөгүрүөнүгэр 1856 сыл тохсунньу 25 күнүгэр дьадаҥы кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Аҕата сытыы-хотуу, хорсун киһи этэ. Дьокуускай куоракка киирэн оспуоччутунан, онтон ийэтэ куорат баайдарыгар хамначчытынан үлэлээбитэ. Уоллара аан маҥнай приходской начальнай училищеҕа үөрэммитэ. Онтон салгыы алта кылаастаах уолаттар үөрэнэр классическай прогимназияларыгар үөрэммитэ. Үөрэххэ дьоҕурдаах уолу прогрессивнай өйдөөх- санаалаах нуучча учуутал К. Кокоуман бэлиэтии көрөн, кинини Иркутскайга учительскай семинарияҕа үөрэххэ мэктиэлээн киллэрбитэ.

В. Г. Монастырев семинарияны ситиһиилээхтик үөрэнэн бүтэрээт төрөөбүт Сахатын сиригэр учууталлыы кэлбитэ. Оччолорго кини саха ыччаттарыттан биир бастакынан идэтийбит, үөрэхтээх учуутал быһыытынан биллибитэ. 1876 сыллаахха Орто Бүлүүгэ биир кылаастаах Министерскай училищеҕа учууталлаабыт. Хара маҥнайгыттан оҕолору үөрэтиигэ улахан дьоҕурдааҕын көрдөрбүтэ. Баайдар батталларын сөбүлээбэт, дьадаҥылары көмүскүүрүн иһин үөрэхтээх учууталы олохтоох улуус чөмчөкөлөрө үлэлиир кыаҕы биэрбэтэхтэрэ. Онтон кини уобалас начальствотыттан көрдөһөн Марха улууһугар көспүтэ. Манна эмиэ оскуолаҕа үтүө суобастаахтык саха оҕолорун ааҕарга, суруйарга, ахсааҥҥа үөрэппитэ.

Үрдүк культуралаах, аналлаах педагогическай үөрэхтээх учууталы В.Г. Монастыреву уобалас салалтата саҥа оскуола аһылларынан сибээстээн Үөһээ Бүлүү улууһугар үөрэх министерствотын начальнай училищетын сэбиэдиссэйинэн уонна учууталынан анаабыта. Кини бу оскуолаҕа олоҕун тиһэх күннэригэр диэри өр олохсуйан үтүө суобастаахтык үөрэх сырдык кыымын тарҕатыспыта, нэһилиэнньэ улахан ытыктабылынан туһаммыта. В. Г. Монастырев учуутал аата-суола киэҥник сураҕырбыта.

Оччотооҕу учууталлартан В.Г. Монастырев өй-санаа уонна үөрэтэр методика өттүнэн ойуччу үрдүк миэстэҕэ турара.

В. Г. Монастырев саха оҕолорун үөрэтиитигэр нуучча уһулуччулаах учууталларын К.Д. Ушинскайы, В.И. Водовозов, Н. А. Корф учебниктарынан уонна методикаларынан туһанара.

Бэйэтин кинилэр үлэлэрин салҕааччынан ааҕынара.  Киһи кэрэхсиирэ баар: олох биир да тылы нууччалыы билбэт саха оҕолорун биир сыл устата нууччалыы кэппсэтэргэ үөрэтэрэ. Саха оҕолорун нуучча тылын таптыырга, ити улуу тылынан умсугуйар буолалларын утумнаахтык ситиһэрэ. Кини уруоктарын нуучча тылынан ыытара, оҕолор бэйэ-бэйэлэрин кытта нууччалыы кэпсэтэллэрин ситиһэрэ, кылаас таһыгар ааҕыылары тэрийэрэ, суругунан үлэҕэ улахан болҕомтотун уурара. Онтон ахсааҥҥа эмиэ туспа методикалааҕа. Оҕолор толкуйдуур дьоҕурдарын сайыннарарга аналлаах усулуобуйалаах ахсааны өйтөн булан таһаарыыга, суоттуурга үөрэтэрэ.

Үөрэхтээх саха учуутала начальнай оскуола үрдүкү кылаастарын оҕолоругар ааҕыы бэрээдэгинэн историяны, айылҕа үөрэҕин, литератураны бэйэтин баҕа өттүнэн ыытара. Онон Үөһээ Бүлүү начальнай оскуолатын бүтэрбит оҕолор салгыы үөрэнэллэригэр улахан чэпчэтиини оҥороро. Бу улуустан тахсыбыт бастакы көлүөнэ үөрэхтээх дьоннору иитэн-үөрэтэн таһаарыыга  В. Г. Монастырев учуутал үтүөтэ-өҥөтө улахан. Республика  общественнай, политическай диэйэтэллэрэ Руф Кардашескай, Марфа Потапова,  үтүөлээх быраас Александр Потапов,  онтон да атыттар киниэхэ үөрэммиттэрэ.

Монастырев учуутал баай ыаллары кытта табаарыстаһара, киниэхэ элбэхтик баай дьон хонон-өрөөн, аһаан-сиэн бараллара. Бүлүүттэн П. X. Староватов тахсан күүлэйдээн төннөрүн үгүстүк көрөллөрө.

В. Г. Монастырев кэргэнинээн түөрт оҕоломмута. Матвей диэн уол гражданскай сэрии кыттыылааҕа, Лидия диэн кыыһа А.Г. Потапов быраас кэргэнэ, Анна уонна Анастасия диэн кыргыттара эмиэ аҕаларыгар үөрэммиттэрэ.

1913 с. саас учуутал улаханнык ыалдьыбыта, кинини солбуйан Капитон Потапов үөрэтэн барбыта. Бу учуутал сымнаҕаһа, үөрэҕин билэр оҕоҕо өссө эбии сорудах биэрэрэ, оттон билбэт, дьиэҕэ үлэни толорбот оҕоҕо кытаанаҕа.

Монастырев  учуутал ыалдьан баран уһаабатаҕа, аһыы-сии сытан, модьута-модьутунан 1914 сыл сааһыары 63 сааһыгар өлбүтэ уонна таҥара дьиэтин саамай аттыгар дьаһаллыбыта. Элбэх дьон мустубута, аҕабыт Иосиф ытыы-ытыы ыллаан бокуонньук дууһатын ырайга атаарбыта.

Күрдьэҕэлээх арыый бэтэрээ өттүгэр өрүс сыырын анныгар уу кытыытыгар улахан хара таас сыппыта. Василий Григорьевич хас сайын аайы биэрэккэ киирэн киэһэ ахсын ол тааска олорон сынньанара, таптаабыт Бүлүүтүн салгыбакка көрөрө. «Мин тааспын таһааран ииним үрдүгэр уураарыҥ», – диэн кэриэһин эппитэ. Үөһээ Бүлүү олохтоохторо бэйэлэрин бастакы сырдатааччыларын, учууталларын аатын, өҥөтүн умнубаттар.

В. Афанасьев, педагогическай наука доктора, И. Петров, краевед суруйууларын туһанныбыт.